Szkolenie wstępne BHP (bezpieczeństwo i higiena pracy) należy przeprowadzić przed dopuszczeniem do pracy (pierwszy dzień zatrudnienia) pracownika w danej firmie lub na danym stanowisku (dotyczy tylko drugiej części szkolenia wstępnego – instruktażu stanowiskowego). Szkolenie wstępne dzieli się na dwie części:

1. Instruktaż ogólny– prowadzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy, osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby albo pracodawca, który sam wykonuje takie zadania, lub pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy
   i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. Instruktaż stanowiskowy – przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje
   i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Uwaga! Pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk. W przypadku wprowadzenia na stanowisku zmian warunków techniczno-organizacyjnych, w szczególności zmian procesu technologicznego, zmian organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń – pracownik zatrudniony na tym stanowisku odbywa instruktaż stanowiskowy przygotowujący go do bezpiecznego wykonywania pracy w zmienionych warunkach. Tematyka i czas trwania instruktażu stanowiskowego powinny być uzależnione od rodzaju i zakresu wprowadzonych na stanowisku zmian.

• Szkolenia wstępne są prowadzone w dniu zatrudnienia
• Szkolenia okresowe robotnicze po roku, a następne co 1-3 lata
• Szkolenie okresowe administracyjno-biurowe po roku, a następne co 6 lat
• Szkolenie okresowe dla pracodawców i osób kierujących pracownikami, po 6 miesiącach, a następne co 5 lat
• Szkolenie okresowe dla pracowników inżynieryjno-technicznych, po roku, a następne co 5 lat

Pracodawca ma obowiązek oceniać ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach,
w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji
i mieszanin chemicznych, materiałów zawierających czynniki biologiczne, rakotwórcze lub mutagenne oraz przy zmianie organizacji pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac.

Stosowane w następstwie oceny ryzyka zawodowego środki profilaktyczne, metody oraz organizacja pracy powinny:

• zapewniać zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników;
• być zintegrowane z działalnością prowadzoną przez pracodawcę na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy.
• Pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności:

1. opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:
   stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,
2. wykonywanych zadań,
3. występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy,
4. stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,
5. osób pracujących na tym stanowisku;

Wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko, a także datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.

Prace szczególnie niebezpieczne to rodzaj prac, które ze względu na swoje warunki, sposób wykonywania lub używane narzędzia i materiały, stwarzają zwiększone ryzyko dla zdrowia i życia pracowników. Wymagają one specjalnych środków ostrożności, odpowiednich zabezpieczeń oraz szczegółowych procedur bezpieczeństwa.

Przykłady prac szczególnie niebezpiecznych:

1. Prace na wysokości – wykonywane na rusztowaniach, drabinach, konstrukcjach, gdzie istnieje ryzyko upadku.
2. Prace w przestrzeniach zamkniętych – np. w studniach, kanałach, zbiornikach, gdzie występuje ryzyko zatrucia, uduszenia lub wybuchu.
3. Prace przy urządzeniach energetycznych – np. w stacjach transformatorowych, sieciach elektroenergetycznych.
4. Prace w wykopach – zwłaszcza głębszych niż 1,5 metra, gdzie istnieje zagrożenie zasypania.

Pracą na wysokości są prace wykonywane na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi.

Wyjątki!

• Praca powyżej 1 m od powierzchni posadzki, jeśli jest to miejsce osłonięte ze wszystkich stron pełnymi ścianami na wysokość 1,5 metra i wyżej.
• Praca powyżej 1 m od powierzchni posadzki, jeśli jest to miejsce wyposażone w stabilne konstrukcje albo urządzenia, które są w stanie skutecznie ochronić pracownika przed wypadnięciem.

Przykłady prac na wysokości:

• Prace na rusztowaniach, podestach, drabinach, pomostach.
• Montaż, konserwacja i naprawa konstrukcji budowlanych lub instalacji.
• Prace na słupach, masztach, dachach.
• Prace w wykopach o głębokości większej niż 1,0 m, gdy istnieje ryzyko upadku.
• Prace na estakadach, kominach, mostach, dźwigach.

IBWR (Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania Robót) to dokument określający szczegółowe zasady i procedury zapewniające bezpieczeństwo podczas wykonywania prac budowlanych lub innych robót szczególnie niebezpiecznych. Jest on wymagany zgodnie z przepisami BHP, zwłaszcza w przypadku prac, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem.

IBWR to kluczowy dokument w zapewnianiu bezpieczeństwa na placu budowy i innych miejscach pracy, gdzie występują szczególne zagrożenia.

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

Wypadek powodujący czasową niezdolność do pracy

Inaczej lekki wypadek – to każdy inny wypadek, który nie prowadzi do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu bądź śmierci poszkodowanego jednocześnie powodujący wystąpienie urazu.

Wypadek w drodze do/z pracy

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Jednym z obowiązków zakładowej służby bhp jest sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy.

Środki ochrony indywidualnej (SOI) to urządzenia, odzież lub inne przedmioty, które mają na celu ochronę zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed różnymi zagrożeniami występującymi w miejscu pracy. Ich głównym celem jest zapobieganie urazom, chorobom zawodowym lub innym niebezpieczeństwom związanym z wykonywaną pracą. Używanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej jest kluczowe, aby zapewnić bezpieczeństwo pracowników.

Do najczęściej stosowanych środków ochrony indywidualnej należą:

1. Odzież ochronna
2. Obuwie ochronne.
3. Rękawice ochronne
4. Ochrona oczu i twarzy
5. Ochrona słuchu
6. Ochrona dróg oddechowych
7. Ochrona głowy

Dokument zawierający opis zagrożeń, które może spowodować określona substancja lub mieszanina chemiczna, a także podstawowe dane fizyko-chemiczne na jej temat.
Jej podstawowym celem jest informowanie o potencjalnych zagrożeniach związanych z daną substancją (mieszaniną), metodach ich zapobiegania i procedurach jakie należy wykonać
w razie wystąpienia skażenia opisywaną substancją (mieszaniną).

Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:

1. pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;
2. pracownika przenoszonego na stanowisko,
3. ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk.

W przypadku wprowadzenia na stanowisku zmian warunków techniczno-organizacyjnych, w szczególności zmian procesu technologicznego, zmian organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń – pracownik zatrudniony na tym stanowisku odbywa instruktaż stanowiskowy przygotowujący go do bezpiecznego wykonywania pracy w zmienionych warunkach. Tematyka i czas trwania instruktażu stanowiskowego powinny być uzależnione od rodzaju i zakresu wprowadzonych na stanowisku zmian.

Czas trwania instruktażu stanowiskowego powinien być uzależniony od przygotowania zawodowego pracownika, dotychczasowego stażu pracy oraz rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy, na którym pracownik ma być zatrudniony.

Instruktaż stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub pracodawca, jeżeli osoby te posiadają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz są przeszkolone w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzianem wiedzy i umiejętności z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowiącym podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku.